توصیه ها و مراقبت های قبل و بعد انجام پت اسکن
پت اسکن ( pet اسکن )یک روش تصویربرداری پزشکی بسیار حساس است که به شما امکان میدهد تا عملکرد و متابولیسم بافتها و اعضای بدن را بررسی کنید.
مراقبتها و توصیههای قبل از انجام پت اسکن
1- آمادگی اولیه و ثبت اطلاعات
- پیش از انجام اسکن، لیستی کامل از داروها، مکملها، ویتامینها، آلرژیها و سابقه پزشکی خود تهیه کنید.
- اگر احتمال میدهید باردار باشید یا در دوره شیردهی هستید، حتماً به تیم تصویربرداری اطلاع دهید؛ در بسیاری از مراکز، پت اسکن برای زنان باردار توصیه نمیشود.
- در صورت داشتن سابقه دیابت، یا اگر انسولین مصرف میکنید، حتماً قبل از انجام اسکن با پزشک یا مرکز تصویربرداری هماهنگ باشید. تنظیمات رژیم غذایی و دارویی ممکن است برای شما متفاوت باشد.
2- رژیم غذایی قبل از اسکن
- اکثر مراکز توصیه میکنند حداقل 6 ساعت از خوردن غذا خودداری کنید. یعنی از ۶ ساعت قبل از موعد اسکن، فقط آب ساده بنوشید.
- از شب قبل یا 12 تا 24 ساعت قبل از اسکن، رژیم غذایی کمکربوهیدرات و کمقند داشته باشید؛ یعنی از مصرف نان، برنج، ماکارونی، سیبزمینی، میوههای شیرین یا آبمیوهها خودداری شود و به جای آن پروتئینهای ساده، سبزیجات بدون نشاسته و چربیهای سالم مصرف شود.
- روز قبل از اسکن از ورزش شدید یا فعالیت بدنی سنگین اجتناب کنید، زیرا ماهیچههای فعال ممکن است جذب رادیو تراسر (Tracer) را بالا ببرند و نتیجه اسکن را مختل کنند.
3- هیدراتاسیون و نوشیدن آب
- تا حد امکان آب بنوشید تا بدنتان هیدراته باشد؛ این به عبور بهتر ماده ردیاب و خروج سریعتر آن کمک میکند.
- نوشیدن تنها آب ساده مجاز است؛ نوشیدنی با قند، نوشابههای شیرین، چای یا قهوه با شیر و قند بهتر است پیش از اسکن اجتناب شوند.
3- لباس و وسایل همراه
- روز اسکن لباس راحت، آزاد، بدون زیپ بزرگ یا دکمههای فلزی بپوشید تا هنگام اسکن راحتتر باشید. فلزات میتوانند در تصویر اختلال ایجاد کنند.
- از گذاشتن زیورآلات، ساعت، عینک فلزی یا هر قطعه فلزی در بدنتان خودداری کنید. ممکن است مجبور شوید آنها را در اتاق انتظار بگذارید.
- اگر آهنگ همراهتان هست و میخواهید آرامتر باشید، ممکن است مجاز باشد؛ پیش از اسکن از مرکز بپرسید.
5- توصیههای ویژه برای دیابتیها
- اگر دیابت دارید، باید قبل از انجام اسکن هماهنگ شوید. گلوکز خون بالا یا پایین میتواند نتیجه را بهطور جدی تحت تأثیر قرار دهد.
- برای اسکن صبحگاهی: ممکن است لازم باشد داروهای خوراکی یا انسولین را مطابق دستور پزشکی تنظیم کنید. برای نمونه در برخی مراکز گفته شده است که در زمان مقرر داروهای خوراکی را ۴ ساعت قبل از اسکن مصرف نکنید.
6- برخورد با اضطراب و شرایط خاص
- اگر از محیطهای بسته میترسید یا اضطراب دارید، از قبل به تکنولوژیست اطلاع دهید. ممکن است داروی آرامبخش خفیف برایتان تجویز شود.
- اگر قرار است روز اسکن مجدداً با کودک یا خانم باردار در تماس باشید، در برخی مراکز توصیه شده است که بعد از تزریق، تا چند ساعت تماس نزدیک با کودکان یا خانمهای باردار را محدود کنید.
مشاهده لیست قیمت انجام پت اسکن به همراه تعرفه بیمه
2-روند انجام پت اسکن
1- پذیرش و آمادهسازی
وقتی به مرکز عکسبرداری مراجعه میکنید، فرآیند زیر معمولاً انجام میشود:
- شما ثبتنام میشوید و اطلاعات هویتی، تاریخچه پزشکی، داروها و شرایط خاص شما بررسی میشود.
- ممکن است از شما خواسته شود که مثانهتان را تخلیه کنید قبل از شروع اسکن تا وضعیت بهتری داشته باشید.
2- تزریق رادیو تراسر
- یک ورید در بازوی شما قرار داده شده و ماده رادیواکتیو (معمولاً Fluorodeoxyglucose (FDG)) تزریق می شود.
- تزریق تقریباً بدون درد است و شما معمولاً چیزی احساس نمیکنید.
3- انتظار جذب تراسر
- بعد از تزریق، شما در محیط آرام و ساکتی مینشینید یا دراز میکشید تا ماده رادیواکتیو جذب شود. معمولاً این مدت حدود 30 تا 60 دقیقه طول میکشد.
- در این مرحله نباید زیاد حرکت کنید، صحبت کنید یا فعالیت بدنی انجام دهید چون ممکن است جذب تراسر توسط عضلات یا فعالیت بدنی بالا رود و تصویر را خراب کند.
۴. انجام اسکن
- سپس شما روی تخت اسکن قرار میگیرید که وارد دستگاه اسکن میشوید (معمولاً ترکیب PET/CT Scan یا فقط PET).
- اسکن ممکن است 20 تا 45 دقیقه یا گاهی بیشتر طول بکشد بسته به محدوده بدن که قرار است اسکن شود.
- طی این مدت شما باید بیحرکت بمانید تا تصاویر واضح بدست آید. هر حرکت یا صحبت میتواند کیفیت تصویر را تحت تأثیر قرار دهد.
۵. پایان و خروج
- پس از اسکن مراحل خاصی ممکن است وجود داشته باشد، سپس شما آزاد هستید. مسئول اسکن معمولاً بررسی اولیه را انجام میدهد تا مطمئن شود تصاویر کافی هستند.
- زمان کلی از مراجعه تا خروج ممکن است حدود 1 تا 2 ساعت یا کمی بیشتر طول بکشد.
3- مراقبتها و توصیههای بعد از پت اسکن
1- نوشیدن مایعات
- پیشنهاد میشود پس از اسکن مایعات کافی بنوشید تا ماده رادیواکتیو بهطور سریعتر از بدن دفع شود.
- اگر دارو یا دستور خاصی دارید، پیگیری آن را فراموش نکنید.
۲- فعالیت و ورزش
- در بسیاری از مراکز گفته شده است که میتوانید فعالیتهای معمولی روزانه را ادامه دهید. با این حال، اگر پزشک یا تکنولوژیست توصیه خاصی داده است، حتماً رعایت کنید.
- اگر دارویی برای آرامسازی مصرف کردهاید یا سطح قند خون شما نیاز به مراقبت دارد، ممکن است رانندگی نکنید و بهتر است شخصی همراهتان باشد.
۳- رعایت محدودیتهای کوتاهمدت
- در برخی مراکز توصیه شده است که تا چند ساعت پس از اسکن از تماس نزدیک با زنان باردار یا کودکان خردسال اجتناب شود. این به دلیل وجود مقدار بسیار ناچیزی از ماده رادیواکتیو در بدن است.
- همچنین اگر از داروهای خاصی استفاده کردهاید یا شرایط ویژه پزشکی دارید، حتماً با پزشک خود در مورد زمان مناسب برای بازگشت به فعالیتهای کامل مشورت کنید.
۴- لباس و وسایل شخصی
- اگر مطابق توصیهها لباس راحت پوشیده بودید، میتوانید به لباس معمولی بازگردید.
- اگر زیورآلاتی در هنگام اسکن برداشته بودید، معمولاً بعد از اسکن میتوانید آنها را به تن کنید.
5- دریافت نتایج و پیگیری
- گزارش اسکن توسط پزشک رادیولوژی یا پزشک هستهای تهیه میشود و سپس به پزشک معالج شما ارسال میگردد.
- معمولاً ممکن است چند ساعت تا یک یا چند روز طول بکشد تا گزارش نهایی آماده شود؛ در این مدت صبور باشید و سوالات خود را یادداشت کنید.
- پس از دریافت نتایج، پزشک معالج شما درباره مراحل بعدی درمان یا بررسی بیشتر توضیح خواهد داد.
جمعبندی
انجام پت اسکن یک فرایند تخصصی است که برای بهدست آوردن نتایج دقیق و معتبر نیاز به آمادگی دارد. با رعایت توصیههای قبل از انجام اسکن، مثل رژیم غذایی مناسب، پرهیز از فعالیت شدید، هیدراتاسیون کافی، آمادهسازی مناسب برای دیابتیها و پوشش مناسب، میتوانید کیفیت تصویر را بالا ببرید و تجربهای راحتتر داشته باشید.
پس از اسکن نیز با مراقبتهای سادهای مثل نوشیدن آب، محدودیت موقت تماس با کودکان یا بانوان باردار، و پیگیری نتایج میتوانید سریعاً به روال عادی زندگی بازگردید.
