همه چیز درباره سرطان پروستات

غربالگری و عوارض درمان

علایم سرطان پروستات چیست و عوارض درمان آن و آمادگی‌های درمان آن و غربالگری‌های سرطان کدام‌ها هستند؟

پروستات یک غده کوچک گردوی شکل در آقایان است که وظیفه تولید مایعی را دارد که اسپرم را تغذیه و حمل می‌کند.

سرطان پروستات

سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در مردان است. سرطان پروستات ممکن است در مراحل اولیه خود هیچ علامت یا علائمی ایجاد کند البته با تست‌های غربالگری می‌تواند پیشگیری و یا در مراحل اولیه شناخته شود که در پست بعدی توضیح داده خواهد شد.

سرطان پروستات که پیشرفته‌تر است ممکن است علائم و علائمی مانند:

• مشکل ادرار
• کاهش نیروی در جریان ادرار
• خون در مایع منی
• ناراحتی در ناحیه لگن
• درد استخوان
• اختلال نعوظ

عوامل خطر

عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند عبارتند از:

سن: خطر ابتلا به سرطان پروستات با افزایش سن افزایش می‌یابد.

نژاد: مردان سیاه‌پوست نسبت به مردان سایر نژادها خطر بیشتری برای سرطان پروستات دارند.

سابقه خانوادگی: اگر مردان خانواده شما مبتلا به سرطان پروستات بوده‌اند احتمالاً خطر شما بیشتر می‌شود. همچنین اگر سابقه خانوادگی ژن‌هایی دارید که خطر ابتلا به سرطان پستان BRCA1 یا BRCA یا سابقه خانوادگی بسیار قوی سرطان پستان را افزایش می‌دهد، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات بیشتر باشد.

چاقی: در مردان چاق خطر ابتلا به سرطان پروستات بیشتر است

PSA

آنتی ژن اختصاصی پروستات، PSA، پروتئینی است که توسط سلول‌های موجود در غده پروستات هم سلول‌های عادی و هم سلول‌های سرطانی ساخته می‌شود. PSA بیشتر در مایع منی یافت می‌شود، اما مقدار کمی نیز در خون یافت می‌شود.

سطح PSA در خون در واحد‌هایی به نام نانوگرم در میلی‌لیتر اندازه‌گیری می‌شود. با افزایش سطح PSA احتمال ابتلا به سرطان پروستات بالا می‌رود، اما هیچ نقطه قطع وجود ندارد که بتواند با اطمینان بگوید مرد مبتلا به سرطان پروستات است یاخیر.

بیشتر مردان بدون سرطان پروستات میزان PSA زیر ۴ نانوگرم در میلی‌لیتر خون دارند. هنگامی که سرطان پروستات ایجاد می‌شود، سطح PSA اغلب از ۴ بالاتر می‌رود.

مردان با سطح PSA بین ۴ تا ۱۰ که اغلب «محدوده مرزی» نامیده می‌شوند، در حدود ۱ در ۴ احتمال ابتلا به سرطان پروستات را دارند.

اگر PSA بیش از ۱۰ باشد، احتمال ابتلا به سرطان پروستات بیش از ۵۰٪ است.

اگر سطح PSA شما زیاد است، ممکن است به دنبال آزمایش‌های بیشتری باشید تا به دنبال سرطان پروستات باشید

این تست خون که اغلب همراه با تست دیجیتال رکتال انجام می‌شود می‌تواند به تشخیص سرطان پروستات در مراحل اولیه کمک کند

پیشگیری:

رژیم غذایی کم چرب، مصرف کمتر گوشت قرمز و مصرف سبزی و میوه (به خصوص گوجه فرنگی، هندوانه، گریپفروت)

علائم هشدار دهنده:

فرد مبتلا به سرطان پروستات ممکن است هیچ علایمی نداشته باشد در صورت وجود علائم، علائم زیر رایج است:

*مشکلات ادراری

*عدم توانایی دفع ادرار

*مشکل در شروع یا توقف جریان ادرار

*نیاز مکرر به دفع ادرار به ویژه در شب

*قطع و وصل جریان ادرار

*سوزش یا درد هنگام ادرار کردن

*دشواری در نعوظ

*خون در ادرار یا منی

*درد مکرر در قسمت پایینی کمر مفصل ران یا قسمت فوقانی ران‌ها

اغلب این علائم ناشی از سرطان نیست و ممکن است ناشی از بزرگی خوش خیم پروستات BPHیا عفونت یا مشکلات دیگر باشد اما اگاهی از علائم جهت مراجعه به پزشک اهمیت دارد تا تشخیص و درمان مناسب صورت گیرد.

عوارض جانبی احتمالی پرتودرمانی پرتوهای خارجی برای سرطان پروستات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تکرر ادرار
• ادرار دشوار یا دردناک
• خون در ادرار
• نشت ادرار
• گرفتگی شکم
• اسهال
• حرکات دردناک روده
• خونریزی از رکتوم
• نشت رکتال
• خستگی
• اختلال عملکرد جنسی، از جمله کاهش عملکرد نعوظ یا کاهش در حجم مایع منی است
• واکنش‌های پوستی مشابه آفتاب سوختگی
• سرطان‌های ثانویه در منطقه تابش

بیشتر عوارض آن خفیف و قابل تحمل است. برخی از عوارض جانبی ممکن است ماه‌ها تا سال‌ها به وجود آید. عوارض دیررس جدی نادر است. از پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی، کوتاه مدت و طولانی مدت، که ممکن است در طول و بعد از درمان شما رخ دهد، بپرسید.

بیماران مبتلا به سرطان پروستات قبل از رادیوتراپی و قبل از جلسه سی تی سیمولیشن برای بالا بردن دقت درمان و کاهش عوارض بایدبه نکات زیر توجه کنند:

مثانه پر باشد:

بیماران چند دقیقه قبل از شروع تصویربرداری و درمان باید مثانه خود را خالی کرده سپس مقدار مشخصی آب بنوشند تا مثانه پر شود. این مقدار مشخص از ۴ تا ۶ لیوان آب بسته به توصیه پزشک یا کارشناستان متغیر است مهم این است که هرجلسه همان‌ مقدار مشخص باشد.

دلیل: مثانه پر باشد تا حدالامکان از فیلد درمانی خارج شود و اشعه اضافی به مثانه نرسد و درمان تکرار پذیر باشد

روده خالی باشد:

بیماران باید قبل از شروع تصویربرداری یا رادیوتراپی روده‌های خود را خالی کنند پس سعی کنند از شب قبل غذاهای سبک میل کنند همچنین غذاهای نفاخ میل نکنند.

دلیل: ثابت بودن اندازه قطر روده بزرگ در هر جلسه و تکرارپذیری درمان چون روده خالی حالت تکرار پذیرتری است تا حالت پر آن.

ردیابی و تشخیص بیماری:

سرطان پروستات پیش از انکه علائمی مشاهده شود قابل ردیابی است

• معاینه: پزشک پروستات را از نظر نواحی سخت و برامده از طریق دیواره راست روده بررسی می‌کند
• آزمایش خون: یک بررسی ازمایشگاهی سطح انتی ژن اختصاصی پروستات PSAرا می‌سازد

سطح بالای PSA معمولا به دلیل بزرگی خوش خیم پروستات یا التهاب پروستات و یا سرطان پروستات می‌باشد. تشخیص قطعی نیازمند آزمایش‌های تکمیلی مثل نمونه‌برداری است که با تشخیص و صلاحدید پزشک انجام می‌شود. بسیاری از سرطان‌های پروستات به آهستگی رشد می‌کنند و ممکن است مشکلی ایجاد نکنند اما بعضی رشد سریع دارند و نیازمند درمان سریع هستند.

درمان سرطان پروستات:

گزینه‌های متعددی برای درمان سرطان پروستات وجود  دارد. درمان مناسب هر فردی با دیگری متفاوت است. درمان‌ها شامل پیشگیری و تحت‌نظر قرار دادن دقیق جراحی پرتو درمانی هورمون درمانی و شیمی درمانی است و گاهی ممکن است نیاز به ترکیبی از این درمان‌ها وجود داشته باشند. درمان مناسب هر فردی وابسته به سن، مرحله بیماری، وضعیت سلامت عمومی فرد، درجه بدخیمی تومور و علائم بالینی فرد است. توجه شود بعد از تکمیل درمان‌های اولیه مراجعات پیگیری منظم جهت ردیابی سریع عود بیماری و کنترل عوارض درمان اهمیت دارد.