به طور کلی رشد و تکثیر سلول های بدن تحت قانون و نظم خاصی انجام می شود. سلول ها بر اساس این قانون تقسیم می گردند و سپس از بین رفته و سلول های جدید جایگزین آن ها می شوند. در سال های اولیه تولد انسان سرعت تقسیم سلول های بدن بیشتر از دیگر سال های عمر انسان است. نحوه تقسیم سلولی به گونه ای است که تنها زمانی این تقسیم و تکثیر صورت می گیرد که بافت های بدن آسیب دیده یا سلول های بدن مرده باشند. اما در سلول های سرطانی این نظم و الگوی رشد از بین رفته و سلول های سرطانی مدام در حال رشد و تقسیم می باشند. تقسیم سلولی طوری ادامه پیدا می کند که تشکیل تومور داده و می توانند اثر تخریبی بر روی بافت های سالم در بدن داشته باشند. حرکت و رشد این سلول ها می تواند تا بافت ها و اندام های مجاور نیز نفوذ کند و در دیگر نقاط بدن نیز پخش شود.
گاهی سلول های سرطانی از جای خود جدا شده و به همراه جریان خون به نقاط دیگر بدن مهاجرت می کنند و ایجاد سرطان متاستاتیک می کنند. پس از استقرار سلول های سرطانی در محل جدید، در صورت مساعد بودن شرایط به سرعت روند رشد و تقسیم آن ها آغاز شده و اندام جدید نیز درگیر سلول های سرطانی خواهند شد. گسترش این سلول ها در مکان جدید و درگیر ساختن اندام های جدید در بدن متاستاز نام دارد.
سرطان متاستاتیک را در بسیاری از بیماری های سرطانی با عنوان استیج چهار نیز می شناسند. نحوه تشخیص سرطان متاستاتیک به گونه ای است که پس از نمونه برداری و مشاهده سلول های سرطانی، پزشک متوجه می شود که این سلول ها مشابه سلول های تکثیر یافته در مکان اولیه سرطان می باشند. در برخی موارد سرطان متاستازی که شکل گرفته است، در نقاط مختلفی منتشر شده اما پزشک نمی تواند منشأ اولیه سرطان را تشخیص دهد. به این نوع سرطان، سرطان با منشا ناشناخته گفته می شود.
آیا همه تومورها تبدیل به سرطان متاستاتیک می شوند؟
انتشار و ایجاد سرطان متاستاتیک همیشه صورت نمی گیرد. در اکثر موارد زمانی که سلول های سرطانی از مکان اولیه خود جدا می شوند، پیش از این که به مرحله آخر انتشار سرطان برسند از بین می روند. تنها زمانی که شرایط مساعدی برای رشد و تکثیر این سلول ها فراهم شود، امکان تشکیل تومور جدید وجود دارد. البته سلول های سرطانی پس از مهاجرت از نقطه شروع سرطان به مکان جدید، می توانند برای سال ها در نقطه ای دور دست به صورت غیرفعال زنده بمانند.
بنابراین پس از سال ها امکان فراهم شدن شرایط مساعد برای تکثیر این سلول ها و عود مجدد سرطان متاستاتیک وجود دارد. به همین دلیل لازم است که بیمار پس از بهبودی کامل، به صورت دوره ای آزمایشاتی را برای بررسی سلامت سلول های بدن انجام دهد. در بسیاری موارد نیز پزشک معالج پس از انجام عمل جراحی و خارج سازی توده از بدن بیمار، درمان هایی مانند شیمی درمانی را تجویز می کند. هدف از این درمان از بین بردن سایر سلول های سرطانی باقی مانده در بدن می باشد و در نقاط مختلف بدن انسان می باشد.
سرطان مثانه: این سرطان بیشتر در نواحی استخوان، کبد و ریه انتشار پیدا می کند.
سرطان پستان: سرطان پستان قابلیت انتشار در اندام های مغز، کبد، ریه و استخوان را دارد.
سرطان روده بزرگ: در این نوع سرطان بیشتر کبد، ریه و پریتونیوم درگیر می شود.
سرطان کلیه: سرطان کلیه بیشتر در نواحی غده آدرنال، استخوان، مغز، کبد و ریه پخش می شود.
سرطان ملانوم: این سلول ها نیز بیشتر در استخوان، مغز و کبد انتشار پیدا می کنند و علاوه بر آن در نواحی پوست و عضله نیز احتمال انتشار بالایی دارند.
سرطان تخمدان: سرطان تخمدان معمولا کبد، ریه و پریتونیوم را درگیر می کند.
سرطان پانکراس: این سرطان نیز در کبد، ریه و پریتونیوم بیشتر مشاهده می شود.
سرطان پروستات: این سرطان در غده آدرنال، استخوان، کبد و ریه بیشتر انتشار پیدا می کند.
سرطان رکتوم و سرطان معده: این سرطان ها نیز در کبد ، ریه و پریتونیوم منتشر می شوند.
سرطان تیروئید: احتمال انتشار این سرطان در استخوان، کبد و ریه بیشتر است.
سرطان رحم: سرطان متاستاتیک رحم بیشتر در استخوان، کبد، ریه، پریتونیوم و واژن مشاهده می شود.
سرطان متاستاتیک در اصطلاح به سرطانی گفته می شود که از یک ناحیه از بدن شروع به رشد نموده و سپس در نواحی مختلفی از بدن گسترش پیدا می کند.
انتشار سرطان متاستاتیک در بدن محدود به نقاط خاصی نیست و در هر مکانی که شرایط مناسب برای رشد سلول ها و همچنین رگ های خونی برای تغذیه سلول های سرطانی وجود داشته باشد، امکان انتشار سرطان وجود دارد. اما انتشار برخی از سرطان ها در نقاط خاصی از بدن شایع تر می باشند.