تشخیص زودهنگام سرطان و غربالگری دوره ای

غربالگری سرطان چیست ؟

غربالگری سرطان باید برای سرطان هایی صورت پذیرد که تشخیص زودهنگام در آن ها برای کنترل بیماری و بقا مؤثر است؛ همچنین توجه شما را به سوی روش های غربالگری جلب می کنیم که برای انواع مختلف سرطان استفاده می شوند.

غربالگری سرطان یعنی ما تستی انجام دهیم در کسانی که در معرض ابتلا به یک سرطان خاص هستند که بنابر شرایط مانند سن ، شرایط خانوادگی ، زمینه ژنتیک ، شیوع بیش از حد سرطان در یک خانواده به طور کل غربالگری سرطان را بر اساس شیوع یک سرطان انجام می شود به این نیت که بتوانند از مرگ و میر جلوگیری کنند .

غربالگری در چه سرطان هایی مرسوم است ؟

غربالگری بیشتر در سه سرطان مرسوم است سرطان سینه در خانم ها ، سرطان روده بزرگ و همچنین سرطان دهانه رحم در خانم ها که با توجه به شیوع آن این غربالگری در تمام دنیا مرسوم است .

آن چه که در غربالگری دولت ها رعایت می کنند هزینه ای است که غربالگری برای اقتصاد سلامت دارد یعنی در نظر می گیرند که این کاری که می خواهند انجام دهند بار زیادی برای بخش درمان دولت از نظر مالی نداشته باشد .

غربالگری از چه سنی باید انجام شود ؟

بیشترین غربالگری که در کشور ما انجام می شود در سرطان سینه است که ما توصیه می کنیم خانم ها از سن 50 سال به بالا غربالگری پستان را به صورت ماموگرافی هر دو سال یک بار تا 70 سالگی انجام دهند .

سرطان دهانه رحم شایع ترین سرطان دیگر محسوب می شود که توصیه می شود که از 3 سال بعد از ازدواج یا اولین تماس جنسی خانم ها معاینات دوره ای را به صورت تست پاپ اسمیر انجام دهند .

و سرطان شایع دیگر سرطان روده بزرگ است که توصیه می شود که در سن بالای 60 سال سیگموئیدوسکوپی را انجام دهند در صورتی که منفی باشد لازم است که هر 5 سال یک بار این کار را تکرار کنند .تست دیگری که برای سرطان روده بزرگ انجام می شود بررسی خون مخفی در مدفوع است که ارزش کمتری دارد و به عنوان یک تست استاندارد شناخته نمی شود.

تشخیص زودهنگام سرطان احتمال درمان موفقیت آمیز آن را افزایش می دهد. دو مولفه مهم تشخیص زودهنگام سرطان وجود دارد: تشخیص زودهنگام بیماری بر اساس علائم آن و غربالگری.
توجه به علائم هشدار دهنده احتمالی سرطان و انجام اقدامات سریع منجر به تشخیص زودرس آن می شود. افزایش آگاهی عموم مردم درباره علائم احتمالی سرطان توسط پزشکان، پرستاران و دیگر متخصصان می تواند تاثیر زیادی بر شناخت و تشخیص به موقع این بیماری داشته باشد.

تشخیص سرطان با علائم

برخی از نشانه های اولیه سرطان عبارتند از:

توده ها، زخم هایی که نمی توانند درمان شوند، خونریزی غیرطبیعی، سوء هاضمه دائمی و خارش مزمن. تشخیص زودرس برای بیماری سرطان به ویژه سرطان سینه، سرطان دهانه رحم، سرطان حنجره، سرطان کولون و سرطان رکتوم و پوست از اهیمت ویژه ای برخوردار می باشد .

تشخیص سرطان با غربالگری

یکی از راههای تشخیص سرطان انجام آزمایشات غربالگری می باشد. مهم است که فرد قبل از غربالگری سرطان درباره مزایا و آسیب های آزمایشات آن بداند و بر اساس آن انتخاب های آگاهانه ای داشته باشد .قبل از هر تست غربالگري، فرد باید با پزشک در مورد ضرورت انجام و زمان آن مشورت کند. پس از شناخت مزایا و عوارض آزمایش غربالگری، فرد می تواند تصمیم بگیرید که آیا این تست برای فرد مناسب است، یا نه. گاهی اوقات آسیب ها و مزایای این تست به یک میزان می باشد و همین امر تصمیم گیری را برای فرد دشوار می کند.
افراد مناسب غربالگری سرطان

غربالگری از آزمایش ساده در یک جمعیت سالم به منظور شناسایی افرادی که بیماری دارند، اما فاقد علائم آن می باشند استفاده می شود.. غربالگری به پزشکان کمک کند تا زودتر سرطان را تشخیص داده و انواع مختلف بیماری را درمان کنند. تشخیص زودرس مهم است، زیرا که بافتی که غیر طبیعی بوده یا دارای سلول های سرطانی می باشد از طریق غربالگری قابل شناسایی و بررسی می باشد . زمانی که نتایج این یافته ها ، سرطان را تشخیص دهد، درمان آن آسان تر می شود. تشخیص به وسیله علائم ظاهری ممکن است زمانی ظاهر شود که سرطان شروع به گسترش در بدن کرده است بنابراین درمان سخت تر می شود.

امروزه غربالگری برخی از سرطان ها در کشورهای اروپایی جزو آزمایشات ملی می باشد و ضرورت انجام آن برای همه وجود دارد . اثر بخشی این آزمایشات منوط به منابع موجود (پرسنل، تجهیزات و غیره) برای پوشش تمام گروه هدف می باشد .این روش باعث شده که به دلیل تشخیص زودهنگام سرطان افراد زیادی از مرگ نجات پیدا کنند . این غربالگری شامل انواع سرطانی از جمله سرطان سینه ( ماموگرافی ) ، سرطان گردن رحم ( سیتولوژی و پاپ اسمیر ) می باشد .
هزینه غربالگری سرطان

در حال حاضر مطالعات متعددی در حال بررسی روشهای کم هزینه برای غربالگری است که با توجه به شرایط و امکانات موجود در نظر گرفته می شود. برای مثال معاینه بصری با اسید استیک ممکن است یک روش غربالگری موثر برای سرطان دهانه رحم در آینده ای نزدیک باشد. مطالعات بیشتری برای جایگزین کردن روشهای کم هزینه برای غربالگری ماموگرافی( معاینه پستان بالینی ) در حال انجام می باشد .

غربالگری بیشتر در سه سرطان مرسوم است سرطان سینه در خانم ها ، سرطان روده بزرگ و همچنین سرطان دهانه رحم در خانم ها که با توجه به شیوع آن این غربالگری در تمام دنیا مرسوم است .

نتایج غربالگری

برخی از آزمایش های غربالگری ممکن است موجب خونریزی یا سایر مشکلات بهداشتی شود.
تست های غربالگری می تواند نتایج مثبت کاذب داشته باشد .ممکن است این آزمایش وجود سرطان را نشان دهد در حالی که سرطانی وجود نداشته باشد . این نتایج می تواند تاثیرات منفی بر روحیه فرد گذاشته و باعث اضطراب وی شود. تشخیص بیش از حد ممکن است این اتفاق می افتد زمانی که آزمون غربالگری به درستی نشان می دهد که یک فرد مبتلا به سرطان است، اما سرطان به آرامی در حال رشد است و به این فرد در طول زندگی اش آسیب نمی رساند. درمان این سرطانها بیش از حد مورد استفاده قرار می گیرد. به همین دلیل قبل از انجام غربالگری با پزشک متخصص مشورت کنید .
انواع غربالگری

غربالگری سرطان کولورکتال

تستهای غربالگری سرطان کولورکتال ( روده بزرگ و مقعد )که باعث کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان شده اند شامل مواردی به شرح ذیل می باشد:

کولونوسکوپی

در کولونوسکوپی کولون و رکتوم از خارج از بدن بررسی می شود. در این روش وسیله میکروسکوپ مانند به نام کولونوسکوپ از طریق مقعد وارد روده بزرگ شده و به بررسی دقیق ضایعات و پولیپ ها در این قسمت می پردازد . در صورت لزوم و تشخیص پزشک نمونه ای از بافت روده بزرگ یا نواحی اطراف آن برداشته می شود و سپس در محیط آزمایشگاه بررسی می شود.

سیگموئیدوسکوپی

در این روش لوله ای با منبع نور از راه مقعد وارد روده بزرگ می شود و نمونه ای از پولیپ ها و بافت های این ناحیه را در صورت مشکوک بودن به سرطان برمی دارد . این تست برای تشخیص سریع سرطان کولون می باشد .

تست نمونه مدفوع با حساسیت بالا (M2-PK)

این نوع تست با بررسی و اندازه گیری آنزیم M2-PK در مدفوع به بررسی و تشخیص سرطان کولورکتال می پردازد .

همه این آزمایشات به جلوگیری از سرطان کولورکتال و کولون کمک می کنند زیرا می توانند رشد کولون های غیر طبیعی (پولیپ ها) را شناسایی کنند که قبل از اینکه به سرطان برسند حذف شوند. طبق نظر متخصصان افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان کولورکتال قرار دارند، در سن 50 تا 75 سالگی قرار داشتند .

غربالگری سرطان ریه

توموگرافی کامپیوتری اسپیرال با دوز کم یکی از آزمایشات غربالگری برای سرطان ریه می باشد . این سرطان در بین افراد سیگاری و سنین بین 55 تا 70 سال شایع می باشد. انجام این آزمایش در این افراد نسبت به سایرین ضرورت بیشتری دارد .

غربالگری سرطان پستان

ماموگرافی
این روش برای غربالگری سرطان پستان می باشد . این روش از طریق عکس برداری ساده از سینه انجام می شود. ماموگرافی این بیماری را 10 سال زودتر از بیماری قابل محسوس باشد ،نشان می دهد. این غربالگری در کشورهای پیشرفته نظیر انگلستان به عنوان آزمایش ملی برای همه زنان انجام می شود. مرگ و میر ناشی از این بیماری در این کشور به دلیل تشخیص به موقع به وسیله غربلگری سرطان پستان کاهش یافته است. این بیماری در سنین 40 تا 50 سال در بین زنان شایع می باشد .

غربالگری سرطان دهانه رحم

تست پاپ اسمیر

تست پاپ اسمیر یکی از روش های تشخیص سرطان دهانه رحم می باشد که در کاهش ابتلا به این بیماری موثر می باشد . مرگ و میر ناشی از سرطان دهانه رحم در کشورهایی که غربالگری این بیماری را انجام می دهند به طور قابل توجهی کاهش یافته است . زمان انجام این تست بین سنین 21 تا 65 سالگی می باشد .

آزمایش ویروسی پاپیلوم انسانی (HPV)

ویروس هایی به نام پاپیلوم انسانی از طیق رابطه جنسی وارد پوست فرد می شود و به آلت تناسلی و رحم منتقل شده و در دراز مدت منجر به سرطان دهانه رحم می شود. آزمایش ویروسی پاپیلوم انسانی (HPV)برای تشخیص زودهنگام این سرطان می باشد . در برخی موارد این آزمایش همزمان با تست پاپ اسمیر انجام می شود.

غربالگری کبد

آزمایش خون آلفا فتوپروتئین

در این آزمایش میزان AFP موجود در خون بررسی می شود. میزان این ماده در خون نشان دهنده بیماری های کبدی از جمله سیروز کبد ، سرطان کبد می باشد .این آزمایش گاهی اوقات همراه با سونوگرافی کبد به منظور تشخیص سرطان کبد در افرادی که در معرض خطر بالای این بیماری هستند، استفاده می شود.

غربالگری سرطان تخمدان

تست CA-125
این آزمایش خون، که اغلب همراه با سونوگرافی ترانس واژینال انجام می شود، می تواند برای تشخیص سرطان تخمدان در زنانی که در خطر بیماری هستند استفاده شود. اگر چه این آزمایش می تواند در تشخیص سرطان تخمدان در زنانی که دارای علائم هستندکمک کند و برای ارزیابی میزان پیشرفت بیماری در زنان که قبلا تشخیص داده شده است، استفاده شود.

سونوگرافی ترانس واژینال
یکی از روش های تصویربرداری که می تواند تصاویر تخمدان و رحم تهیه کند، سونوگرافی ترانس واژینال می باشد که در تشخیص سرطان تخمدان موثر می باشد. این روش برای تشخیص سرطان آندومتر (به علت داشتن وضعیتی به نام سندرم لینچ) نیز موثر می باشد .
7. غربالگری سرطان پروستات

آزمون PSA

در خون مردان آنتی ژنی به نام PSA وجود دارد که توسط پروستات و سلول های سرطانی تولید می شود. در حالت عادی میزان این ماده در خون کم می باشد در صورتی که افزایش یابد یکی از نشانه های سرطان پروستات می باشد . این آزمایش خون، که اغلب همراه با تست دیجیتال رکتال انجام می شود، می تواند سرطان پروستات را که در مراحل اولیه می باشد تشخیص دهد. با این حال، برخی از متخصصان تست PSA را برای اکثر مردان توصیه نمی کنند.
غربالگری سرطان معده
آندوسکوپی معده

یکی از روش های تشخیص سرطان معده می باشد که با استفاده از ابزاری که مجهز به دوربین و نور می باشد از طریق نای وارد حفره معده می شود و در صورت وجود تومور آن را نمایش می دهد.

مزایای غربالگری سرطان

تشخیص سریع سرطان

در برخی موارد بیماری به دلیل پیشرفت و انتقال به سایر قسمتهای بدن باعث مرگ بیمار می شود.

درصد بالای موفقیت در درمان سرطان

تشخیص سریع منجر به درمان به موقع می شود که در بسیاری از موارد موفقیت آمیز می باشد .

هزینه پایین

افراد تنها با انجام آزمایشات غربالگری هزینه ای پرداخت می کنند که در صورت وجود سرطان هزینه درمان نیز به آن اضافه می شود. ولی در صورتی که بیماری در مراحل حاد تشخیص داده شود علائه بر هزینه هایی که برای تشخیص بیماری صورت می گیرد هزینه های بالایی برای درمان باید شود که امکان موفقیت در آن نیز احتمالی می باشد .

پیشگیری از سرطان

پیشگیری از بیماری مسئله مهمی می باشد. گاهی آزمایش غربالگری دارای نتیجه مثبت می باشد ولی هشداری به فرد می باشد تا از عواملی که منجر به بیماری می شود جلوگیری کند .

انواع روش های غربالگری سرطان

رادیوگرافی از قفسه سینه

برای تشخیص سرطان ریه و سرطانی که از سایر بدن به این ناحیه منتقل شده است از رادیوگرافی قفسه سینه استفاده می شود.

آزمایش خون

برای بررسی تومور و برخی موارد مشکوک به سرطان از آزمایش خون استفاده می شود . غربالگری سرطان هایی نظیر روده بزرگ ، کبد پستان بیضه ، پروستات ، تیروئید و ریه از آزمایش خون استفاده می شود.

ماموگرافی

برای تشخیص سرطان سینه برای افراد بالای 40 سال توصیه می شود.

سونوگرافی

برای تشخیص و بررسی تومورهای بدخیمی که در حفره شکم ، لگن ، کبد و تخمدان قرار دارد از سونوگرافی استفاده می شود.

آزمایش ادرار

برای بررسی و یافتن سلول های بدخیم در کلیه ، حالب ، مثانه و پروستات از آزمایش ادرار استفاده می شود.

آزمایش خون مخفی در مدفوع

این آزمایش برای تشخیص سرطان روده در افرادی که سابقه خانوادگی داشته یا علائم ناگهانی مانند کاهش وزن زیاد یا بی اختیاری ادراری دارند انجام می شود.
غربالگری سرطان

سی تی اسکن

برای تومورهای مخفی که در ناحیه سر و گردن ، پروستات ، روده بزرگ ، ریه وجود دارند از روش تصویر برداری به نام سی تی اسکن استفاده می شود.
آیا غربالگری سرطان خطری دارد ؟

برخی از آزمایش های غربالگری می تواند باعث مشکلات جدی شود.امکان نتایج مثبت به صورت وجود دارد. همچنین نتایج آزمون منفی کاذب نیز امکان پذیر است.تشخیص سرطان ممکن است باعث بهبودی فرد نشود یا به فرد دیگر کمک نکند.
اما به یاد داشته باشید هنگامی که پزشک تست غربالگری را تجویز کند می توان آن را انجام داد و زمانی که خود فرد فکر کند که سرطان دارد انجام ندهد. انواع آزمایش های غربالگری وجود دارد.