رادیوگرافی در تشخیص Covid-19
رادیوگرافی تا چه حد برای تشخیص Covid-19 خوب است؟
مطالعات نشان می‌دهند هرچند رادیوگرافی ارزش و قدرت تشخیصی سی‌تی‌اسکن را ندارد اما کماکان در مدیریت پاندمی می‌تواند ارزشمند باشد.
در گزارشات اولیه از کره جنوبی پژوهشگران کشف کردند که رادیوگرافی تا ۲/۳ ندول‌های ریوی مربوط به کووید ۱۹ که بعدا توسط سی‌تی‌اسکن نشان داده شده بود، را نتوانست نشان دهد هرچند رادیوگرافی برای اپیدمی‌های SARS و MERS بسیار کاربردی‌تر بوده است.
بیماران با یافته‌های رادیوگرافیک اولیه غیرطبیعی در SARS حدود ۷۸٪ و در MERS حدو ۸۲٪ بوده‌اند اما در کووید ۱۹ حدود ۳۳٪ است.
در همان مطالعه از کره جنوبی دیده شد که ۳۳٪ موارد کووید ۱۹ (که بعدا توسط تست تایید شدند) اختلالات پارانشیمی در رادیوگرافی نشان دادند. اما سی‌تی‌اسکن موفق به تشخیص ۷۷ ضایعه در ریه بیماران مورد مطالعه شد که ۳۹٪ ضایعاتPatchy و ۱۳٪ ضایعات بزرگ Confluent و ۴۸٪ ندول‌های کوچک بودند.
حساسیت sensitivity رادیوگرافی برای تشخیص اوپاسیته‌های مربوط به کووید ۱۹ در حدود ۲۵٪ بود اما اختصاصیت specificity در حد ۹۰٪ داشته است
هرچند سی‌تی‌اسکن مدالیته تشخیصی اول برای بیماری کرونا میباشد اما انجام آن بسیار سخت‌تر و پرهزینه‌تر نسبت به رادیوگرافی است و ضدعفونی کردن دستگاه‌های آن بسیار مشکل هست.
حساسیت رادیولژی در یک مطالعه در هنگ کنگ ۶۹٪ بوده که کمتر از حساسیت ۹۱درصدی تست DNA میباشد
مطالعه‌ای دیگر بر روی ۶۴ بیمار در هنگ کنگ نشان داد کهCXR ارزش مشابه با CT scan برای نماهای گراند گلاس و Consolidationهای محیطی و دوطرفه داشت. در مجموع باید گفت Consolidation شایع‌ترین یافته (۴۷٪) در CXR بوده و نمای شایع بعدی گراندگلاس (۳۳٪) میباشد.
در یک‌مطالعه دیگر که بر روی بیماران کووید در اوج شدت بیماری در روزهای ۱۰ تا ۱۲ پس از شروع علائم صورت گرفت ۶ بیمار علائم کووید ۱۹ در سی‌تی‌اسکن داشتند در حالی که تست RT-PCR آنها منفی بود. بنابرین در صورت مثبت بودن CXR میتوان پیشنهاد قطعی سی‌تی‌اسکن را داد.
علائم بالینی در رادیوگرافی چیست؟ CXR می‌تواند آسیمتری اوپاسیته‌های airspace رو بصورت patchy یا diffuse نشان دهد که شبیه پنومونی‌های ناشی از سایر انواع کروناویروس است (4). از نظر یک مقاله مندرج در تاریخ ۱۹ مارس در JAMA پنج علامت شایع کووید۱۹ در رادیوگرافی عبارتند از:
1) Bilateral reticular nodular opacities (52%)
2) Ground glass opacities (48%)
شیوع این دو علامت در رادیوگرافی ۷۲ ساعت پس از پذیرش به ترتیب ۸۶٪ و ۶۷٪ خواهد بود
3) Pleural effusion (~27%)
4) Peribronchial thickening (~24%)
5) Focsl consolidation (19%)
مهم‌ترین برتری رادیوگرافی بر سی‌تی‌اسکن کمتر بودن احتمال انتقال ویروس در جریان روند انجام آنهاست بخصوص در رادیوگرافی پورتابل این خطر به حداقل می‌تواند برسد و تمیز کردن و ضدعفونی کردن دستگاه سی.تی‌اسکن نیز بسیار دشوارتر است
اخیرا یک سیستم دیجیتال هوشمند خوانش CXR بنام Artificial Intelligence Algorithm که مخففاً Covid-Net نامیده می‌شود در کانادا تولید و مدعی گردیده که برنامه مذکور از حساسیت ۱۰۰٪ و دقت ۸۳٪ برای خواندن رادیوگرافی های کووید ۱۹ برخوردار است (arXiv.org). بدیهی است که این برنامه نیازمند evaluationهای بیشتر با استفاده از دیتابیس‌های بزرگتر برای اثبات کارایی میباشد.
دکتر حسن رودگری، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
منابع:
1)Yoon SH et al. Krean J of Radiology. Apr/2020 Vol2, N°4
2)Hyewon Choi et al. 30.Mar2020, Radiology
3)Frank Ho et al. 27Mar2020, Radiography J.
4)Jonsthan Rodrigues, 23Mar2020, Clinical Radiology
5)Soheil Kooraki et al. Apr2020, J American College of Radiography
کارگروه تازه‌های پژوهشی کرونا
سازمان نظام پزشکی کشور
