لنف ادم و پیشگیری از آن
درباره لنف ادم و پیشگیری از آن
از عمده مشکلات افرادی که تحت جراحی‌های سرطان پستان قرار گرفته‌اند
لنف ادم به تورم اشاره دارد که عموماً در یکی از بازوها یا پاها رخ می‌دهد. گاهی اوقات هر دو بازو یا هر دو پا متورم می‌شوند.
لنف ادما بیشتر در اثر حذف یا آسیب به غدد لنفاوی شما به عنوان بخشی از درمان سرطان ایجاد می‌شود. ورم لنفاوی هنگامی رخ می‌دهد که رگ‌های لنفاوی شما قادر به تخلیه کافی مایعات لنفاوی، معمولاً از طریق بازو یا پا نیستند. لنف ودم می‌تواند اولیه یا ثانویه باشد. این بدان معناست که ممکن است به خودی خود یا لنف ودم اولیه ایجاد شود، یا ممکن است در اثر بیماری یا بیماری دیگری ایجاد شود یا همان لنف ودم ثانویه. لنف ودم ثانویه به مراتب شایع تر از لنف ودم اولیه است.
علل لنف ودم ثانویه
هر شرایط یا روشی که به غدد لنفاوی یا رگ‌های لنفاوی شما آسیب برساند می‌تواند باعث لنف ودم شود. علل آن عبارتند از:
- عمل جراحی
از بین بردن یا صدمه به غدد لنفاوی و عروق لنفاوی ممکن است منجر به لنف ادم شود. به عنوان مثال، ممکن است غده‌های لنفاوی برداشته شود تا شیوع سرطان پستان بررسی شود و گره‌های لنفاوی ممکن است در جراحی که شامل رگ‌های خونی دراندام شما است، آسیب ببینند.
- پرتودرمانی برای سرطان
پرتودرمانی می‌تواند باعث زخم و التهاب غدد لنفاوی یا عروق لنفاوی شما شود.
- سرطان
اگر سلول‌های سرطانی عروق لنفاوی را مسدود کنند، ممکن است لنف ادم ایجاد شود. به عنوان مثال، توموری که در نزدیکی غدد لنفاوی یا رگ لنفاوی در حال رشد است می‌تواند به اندازه کافی بزرگ شود تا جریان مایعات لنفاوی را مسدود کند.
كنترل لنف ادم
روش استاندارد مرسوم برای کنترل این بیماری برای اولین بار در سال 1995 میلادی از طرف کمیته بین‌المللی اجرایی لنف ادم درآمریکا، تحت عنوان CIT: Combined Decongestive Therapy یا احتقان‌زدایی مختلط اعلام شد. این درمان شامل دو فاز درمانی اولیه يا حاد و ثانویه يا نگهدارنده است که در هر دو فاز 4 رکن اساسی به شرح زیر به کار گرفته می‌شوند:
- تخلیه لنفی دستی که نوعی تکنیک ماساژ تخصصی است
- بانداژ چندلایه‌ای با باندهای با خاصیت کشی کم
- ورزش‌های بازتوانی
- مراقبت دقیق از پوست
توصیه‌های لازم برای پیشگیری از لنف ادم
- از انجام حرکات ناگهانی اندام و ورزش یا کار سنگین با این عضو پرهیز کنید.
- از عوامل ایجاد کننده عفونت و هرگونه صدمه با فشار به عضو بپرهیزید.
- در مواقع حساس مانند آشپزی با باغبانی از دستکش محافظ با کفش مناسب استفاده کنید.
- برای تراشیدن موها از موبر برقی استفاده کنید.
- هنگام کوتاه کردن ناخن‌ها مواظب باشید به گوشه ناخن آسیب نرسانید.
- از هر گونه فشار، گرفتن یا تزریقات عضو مربوط و حتی نیش حشرات پرهیز کنید.
- از حرارت خیلی بالا یا خیلی پایین دوری کنید و در مواردی که لنف ادم اندام تحتانی مطرح است، در حال نشسته پاها را روی هم نیندازید.
- زیورآلات یا لباس تنگ که روی پوست جا بیندازد، استفاده نکنید.
- از انگشتر و ساعت مچی در دست مبتلا استفاده نکنید.
- از باندهای کشی یا آستین‌های کشی نامناسب استفاده نکنید.
- از رژیم غذایی متعادل استفاده کنید. غذای سرشار از پروتئین و کم نمک همراه انواع سبزی و میوه فراوان توصیه می‌شود.
- حفظ وزن ایده‌آل زیر نظر متخصصان مربوط یکی از ثابت‌شده‌ترین راهکارهای پیشگیری از لنف ادم و جلوگیری از پیشرفت آن است
- ورزش‌ها و فعالیت‌هایی که تخلیه لنف عضو را تسریع می‌کنند را یاد بگیرید و با علاقه به طور منظم انجام دهید.
- در فواصل منظم برای ویزیت به پزشک مراجعه کنید. با کوچک‌ترین شکی به اختلاف حجم با پزشک تماس بگیرید و منتظر پیشرفت علائم نشوید.
- به علائم عفونت توجه کنید. به محض مشاهده هر علامت مشکوکی مانند قرمزی، درد، گرمی، تورم و تب پزشک را در جریان بگذارید.
- اگر قصد مسافرت با هواپیما دارید، بهتر است از آستین کشی استفاده کنید یا با باندهای کم کشی بانداژ کنید.
- هنگام انجام فعالیت‌های روزانه به محض احساس خستگی، کار را متوقف کنید و با انجام ماساژ ملایم بر عضو و چند حرکت ورزشی کششی و سبک از خطر ایجاد یا تشدید لنف ادم بکاهید
نكات تغذيه‌ای:
يكي از عوامل پيشگيري و درمان در اين عارضه كنترل وزن و تغذيه سالم است لذا يكسري ممنوعيات غذايي براي كاهش و كنترل لنف ادم وجود دارد:
كاهش استفاده از مواد غذايي پرچرب و پرنمك مثل مواد غذايي آماده و كنسروي و همچنين سوسيس و كالباس و مواد غذايي فراوري شده
كاهش استفاده از كافئين مثل چاي، قهوه، نسكافه و شكلات تلخ
كاهش استفاده از مواد غذايي و نوشيدني‌هاي شيرين و پركالري مثل نوشابه و آبميوه‌هاي غيرطبيعي
